In de koude-, klimaat- en warmtepomptechniek zijn veel interessante beroepen beschikbaar. Je kunt bijvoorbeeld monteur, eerste monteur, servicemonteur, onderhoudsmonteur, verkoper, werkvoorbereider, accountmanager, projectleider, systeemontwerper of technisch specialist worden.
Als je werkt in de koude-, klimaat- of warmtepomptechniek kom je op veel verschillende plekken door het hele land terecht, bijvoorbeeld bij de klant zelf. Maar je komt ook vaak genoeg op heel veel andere plekken in Nederland, zoals bij een: restaurant, politiebureau, school of supermarkt.
En nog veel meer!
En het wordt nóg spannender. Je werkt aan diverse systemen en installaties en hoeft dus niet altijd hetzelfde werk uit te voeren. Als koelmonteur breng je bijna nooit een hele dag door in een gebouw, je komt ook op andere plekken, zoals in een: trein, vrachtwagen, vliegtuig of containerschip. Om maar eens wat op te noemen.
En zo kunnen we nog genoeg voorbeelden voor je opnoemen. Hou jij niet zo van op en neer reizen? Sommige bedrijven kunnen jou als hun eigen koeltechnicus aannemen waardoor je dus altijd werkt binnen het bedrijf waar je bij hoort. Dit gebeurt vaak bij grote organisaties, zoals bij een: hotel, ziekenhuis, opslagruimte of bierbrouwerij.
Koud is eigenlijk een beetje een gek iets. Koud is namelijk voor iedereen iets anders. Koud bestaat dus eigenlijk niet. Jij vindt het misschien wel lekker als het buiten 30 graden is, maar je oma vindt het veel te warm. En als het buiten vriest, dan is het onder de 0 graden. Je hebt op school vast wel eens wat geleerd over temperatuur. Om de temperatuur te laten veranderen moeten we warmte (energie) toevoeren of afvoeren. Het gaat bij koudetechniek dus eigenlijk om het verplaatsen van energie. Dat verplaatsen heeft allerlei voordelen.
Bij het afvoeren van energie wil je eigenlijk de temperatuur omlaag brengen en ook laag houden. Vervolgens stuur je die energie weer naar buiten! Je doet dit wanneer je de warmte niet meer nodig hebt en niet meer kunt gebruiken.
Ook kan het zo zijn dat je die afgevoerde energie juist wel weer opnieuw wil of kan gebruiken. In dit geval vang je het op in plaats van dat je het afvoert. Zo’n opgevangen energie heet dan restwarmte.
Warmtepomp
Een mooi voorbeeld van zo’n systeem is de warmtepomp. De warmtepomp haalt energie uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater en verplaatst het naar binnen.
Airconditioning
Een airconditioningsysteem kan het allebei; koelen én verwarmen. Hoe cool is dat! Dit apparaat kan dus de warmte uit je kamer afvoeren naar buiten, maar ook warmte uit de buitenlucht halen en je kamer verwarmen. Hiervoor is een binnen- en een buitenunit nodig. Deze buitenunit zie je heel vaak buiten op het dak of aan de muur hangen van een huis, winkel of ander gebouw.
De techniek die zorgt voor het koelen en verwarmen van warmte, noemen we koudetechniek. Om een koudesysteem te kunnen laten werken hebben we minimaal vier onderdelen nodig. Dit zijn:
Het koudemiddel dat in het koeltechnische systeem zit, wordt gebruikt voor koelinstallaties of warmtepompen als middel voor het transport van de warmte.
Hier zie je hoe deze onderdelen in een koelkast hun werk doen:
We noemen het proces ook wel de koudetechnische kringloop, omdat het een systeem is dat zichzelf steeds herhaalt. De koudetechnische kringloop mag niet lek raken, anders werkt het proces niet meer en het lekken van koudemiddel is schadelijk voor het milieu. Daarom mogen alleen monteurs die goed opgeleid zijn werken aan koude- en warmtepompsystemen.
Wauw, wat een gaaf systeem, maar dat klinkt best ingewikkeld. Hoe kan ik dat ooit allemaal leren?
Gelukkig verwachten wij niet van jou dat je na deze korte uitleg in één keer snapt hoe het werkt. Er zijn complete opleidingen om dit allemaal te leren. Zo leer je ten eerste hoe koudetechnische processen werken. Ten tweede leer je welke koeling of verwarming van ruimtes, of producten in koelcellen nodig is.
Al lange tijd deden mensen hun best om voedsel zo lang mogelijk te bewaren. Vroeger maakte men gebruik van ijskelders. In de winter werden grote blokken ijs uit vijvers en meren gezaagd en bewaard in ondergrondse ijskelders, waar ze heel lang bevroren bleven. Zo konden ze in de zomer toch nog ijs gebruiken voor koeling. Zo lang de temperatuur laag is, smelt ijs namelijk niet of heel langzaam. Wist je dat water precies de temperatuur van 0 graden aanhoudt als je ijsblokjes in je glas gooit en die laat smelten? Nadat al het ijs gesmolten is, zal de temperatuur langzaam gaan stijgen tot de omgevingstemperatuur.
Sinds de 19e eeuw proberen natuur- en wiskundigen al temperaturen te verlagen, zo werden de eerste koelsystemen ontwikkeld. Van die kennis maakten ze dus honderden jaren geleden al gebruik. Het gekoeld bewaren van eten en drinken met koudetechniek is niet alleen bij ons thuis in de koelkast of vriezer belangrijk.
Denk bijvoorbeeld ook eens aan de koelvitrines in de supermarkt, de enorme gekoelde hallen in de distributiecentra die je naast de snelwegen ziet staan of de diepvrieshal bij een visverwerkingsbedrijf. Wij zouden bijvoorbeeld geen bananen of kiwi’s kunnen eten wanneer deze niet op ideale temperatuur via gekoeld transport naar Nederland worden vervoerd. De hele voedselketen heeft koeling nodig, van oogst tot transport tot jouw eigen koelkast thuis. Het maakt niet uit of de oogst in Nederland of aan de andere kant van de wereld wordt gedaan. Overal zijn strenge eisen voor de temperatuur, zoals bij de opslag, verwerking en het transport. Koudetechniek is overal nodig!
Natuurlijk maken we bij meer dan alleen het bewaren van voedsel gebruik van koudetechniek. Denk eens aan het koel bewaren van medicijnen en vaccins of aan orgaantransport. Maar ook de ijsbanen of een indoor skihal zijn voor ijs en sneeuw afhankelijk van koudetechniek!
En wist je bijvoorbeeld ook dat jouw telefoon niet bij de informatie in de cloud kan zonder koudetechniek? Zo slaat een datacenter alle gegevens op servers op. Tijdens dit proces wordt veel warmte afgegeven. Denk maar eens aan jouw telefoon of laptop die al warm wordt als je hem een tijdje gebruikt. Kun je nagaan hoe dat is in een datacenter waar heel veel megagrote computers staan. In een datacenter is het niet alleen belangrijk om alleen de temperatuur van de servers koel te houden, maar ook de temperatuur in de ruimte waar de servers staan. Ook moet het niet te vochtig zijn, vocht ontstaat wanneer het te warm is en damp weer water wordt. Water in de buurt van servers is natuurlijk ook niet de bedoeling, anders gaan de servers stuk.
Een gekoelde ruimte moet altijd de juiste temperatuur hebben die past bij het product dat zich in die ruimte bevindt, of dat nu mensen, medicijnen, voedsel of apparaten zijn. Dat vraagt dus veel kennis van de mensen die de installaties verkopen, ontwerpen, installeren en onderhouden. Koeling wordt dus al heel lang toegepast! Eerst met ijs en later met koudesystemen, en de technieken blijven zich ontwikkelen.
Er is dus heel veel werk in de koude- klimaat- en warmtepomptechniek. Je komt op heel veel verschillende plekken en je bent veel onderweg. Je hebt een echte KOELE baan!
Kun je duurzaam koelen en verwarmen met deze techniek?
Of we het nu hebben over een school, woning, kantoorgebouw, non-profit organisatie, een ziekenhuis of sportaccommodatie; in het jaar 2050 moeten alle gebouwen minder grondstoffen verbruiken en gebruikmaken van duurzame energie.
We kunnen niet zonder koelen
Koelen is belangrijk voor onder andere de houdbaarheid van voedsel. Ontwikkelingen op het gebied van duurzaam koelen zijn volop in beweging. De koudemiddelen (gassen in de koudesystemen) die we gebruiken worden steeds duurzamer. We gaan bijvoorbeeld over van synthetische (kunstmatige) koudemiddelen (schadelijk voor het milieu), naar natuurlijke koudemiddelen (geen schade voor het milieu).
Duurzaam omgaan met energie
De energie die we uit de te koelen ruimte halen, wordt steeds vaker opgevangen om vervolgens hergebruikt te worden. Denk bijvoorbeeld aan een supermarkt waarin de restwarmte van de koelvitrine en de vrieskast wordt gebruikt om de supermarkt zelf te verwarmen. Of de koel- of vrieshallen bij slachterijen en visverwerkingsbedrijven waarvan de afgegeven energie kan worden gebruikt om kantoorpanden te verwarmen.
Ook bij jou thuis
Daarnaast kan de warmtepomp in huizen een hele mooie manier zijn om ‘de energie e van buiten te halen’ om daarmee het huis te verwarmen. Daarmee is de warmtepomp een mooi alternatief voor de gasketel die nu wordt gebruikt. De warmtepomp voor huizen is nog volop in ontwikkeling om deze zo duurzaam mogelijk te maken. Een duurzaam, gezond en veilig binnenklimaat in bijvoorbeeld een kantoor of school draagt bij aan een gezonde plek om te werken of te leren. We kunnen nog veel leren en de technische ontwikkelingen om duurzaam te koelen en te verwarmen zijn daarbij in volle gang. We kunnen nieuwe technici dan ook goed gebruiken. Kom jij ons versterken?
Waar moet ik beginnen om aan het werk te kunnen in de koude-, klimaat- en warmtepomptechniek?
Er zijn veel mogelijkheden om te leren voor dit werk. Je kunt na de basisschool op het vmbo en daarna het mbo of hbo opleidingen volgen waarmee je later kunt werken in de koudetechniek. Je kunt hier meer over lezen bij de vmbo, mbo en hbo opleidingen.
Ik wil mijn spreekbeurt houden over koudetechniek, kan dat?
Wil je een spreekbeurt houden over koude- en klimaattechniek? Dan kun je dit hier aanvragen. Je krijgt dan een PowerPoint en een informatieboekje via mail toegestuurd.
Onderdeel van NVKL Website door Bonsai media