In de koude-, klimaat- en warmtepomptechniek zijn veel interessante beroepen beschikbaar. Je kunt bijvoorbeeld monteur, eerste monteur, servicemonteur, onderhoudsmonteur, verkoper, werkvoorbereider, accountmanager, projectleider, systeemontwerper of technisch specialist worden.
Daarbij kom je op veel verschillende plekken door het hele land terecht, bijvoorbeeld bij de klant zelf. Maar je komt ook op heel veel andere plekken in Nederland, zoals bij een: restaurant, politiebureau, school of supermarkt. En nog veel meer!
En het wordt nóg spannender. Je werkt aan diverse systemen en installaties en hoeft dus niet altijd hetzelfde werk uit te voeren. Als koelmonteur breng je bijna nooit een hele dag door in een gebouw, je komt ook op andere plekken, zoals in een: trein, vrachtwagen, vliegtuig of containerschip. Om maar eens wat op te noemen.
En zo kunnen we nog genoeg voorbeelden voor je opnoemen. Hou jij niet zo van op en neer reizen? Sommige bedrijven kunnen jou als hun eigen koeltechnicus aannemen waardoor je dus altijd werkt binnen het bedrijf waar je bij hoort. Dit gebeurt vaak bij grote organisaties, zoals bij een: hotel, ziekenhuis, opslagruimte of bierbrouwerij. Ook dit zijn slechts enkele voorbeelden.
Koud is eigenlijk een beetje een gek iets. Koud is namelijk voor iedereen iets anders. Koud bestaat dus eigenlijk niet. Jij vindt het misschien wel lekker als het buiten 30 graden is, maar je oma vindt het veel te warm. En als het buiten vriest, dan is het onder de 0 graden. Je hebt op school vast wel eens wat geleerd over temperatuur. Om de temperatuur te laten veranderen moeten we warmte (energie) toevoeren of afvoeren. Het gaat bij koudetechniek dus eigenlijk om het verplaatsen van energie. Dat verplaatsen heeft allerlei voordelen.
Bij het afvoeren van energie wil je eigenlijk de temperatuur omlaag brengen en ook laag houden. Vervolgens stuur je die energie weer naar buiten! Je doet dit wanneer je de warmte niet meer nodig hebt en niet meer kunt gebruiken.
Ook kan het zo zijn dat je die afgevoerde energie juist wel weer opnieuw wil of kan gebruiken. In dit geval vang je het op in plaats van dat je het afvoert. Zo’n opgevangen energie heet dan restwarmte.
Warmtepomp
Een mooi voorbeeld van zo’n systeem is de warmtepomp. De warmtepomp haalt energie uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater en verplaatst het naar binnen.
Airconditioning
Een airconditioningsysteem kan het allebei; koelen én verwarmen. Hoe cool is dat! Dit apparaat kan dus de warmte uit je kamer afvoeren naar buiten, maar ook warmte uit de buitenlucht halen en je kamer verwarmen. Hiervoor is een binnen- en een buitenunit nodig. Deze buitenunit zie je heel vaak buiten op het dak of aan de muur hangen van een huis, winkel of ander gebouw.
De techniek die zorgt voor het koelen en verwarmen van warmte, noemen we koudetechniek. Om een koudesysteem te kunnen laten werken, hebben we minimaal vier onderdelen nodig. Dit zijn:
Het koudemiddel dat in het koeltechnische systeem zit, wordt gebruikt voor koelinstallaties of warmtepompen als middel voor het transport van de warmte.
Hier zie je hoe deze onderdelen in een koelkast hun werk doen:
We noemen het proces ook wel de koudetechnische kringloop, omdat het een systeem is dat zichzelf steeds herhaalt. De koudetechnische kringloop mag niet lek raken, anders werkt het proces niet meer en het lekken van koudemiddel is schadelijk voor het milieu. Daarom mogen alleen monteurs die goed opgeleid zijn werken aan koude- en warmtepompsystemen.
Wauw, wat een gaaf systeem, maar dat klinkt best ingewikkeld. Hoe kan ik dat ooit allemaal leren?
Gelukkig verwachten wij niet van jou dat je na deze korte uitleg in één keer snapt hoe het werkt. Er zijn complete opleidingen om dit allemaal te leren. Zo leer je ten eerste hoe koudetechnische processen werken. Ten tweede leer je welke koeling of verwarming van ruimtes, of producten in koelcellen nodig is.
Als je werkt in de koude- en klimaatsystemen werk je meestal alleen en op locatie van de klant. Je komt een systeem installeren of je komt een probleem oplossen als het koudesysteem niet (goed) meer werkt.
Storingen komen niet veel voor. Maar, de storingen die plaatsvinden zijn niet voorspelbaar en komen niet altijd onder kantoortijd voor. Door zo’n storing kan de eigenaar van het systeem veel (financiële) schade oplopen.
Het oplossen van de storing kan dan ook vaak niet worden uitgesteld en dat betekent dat je als storingsmonteur ook ‘s nachts, in het weekend of op een feestdag dienst kunt hebben. Bedrijven verdelen ze deze dagen eerlijk over alle medewerkers.
In een groot hotel heeft de kok voor het kerstdiner de ijstoetjes klaargemaakt en in de vriezer opgeslagen. Op eerste kerstdag komt de kok ‘s ochtends in de keuken en ziet dat in de vriezer de temperatuur aan het oplopen is. De paniek breekt uit en de koudetechnische servicemonteur wordt gebeld die binnen een paar uur de zaak weer draaiend en op temperatuur heeft.
Een bloemenwinkel heeft voor Valentijnsdag een cel vol rozen ingeslagen. De handelaar is bang dat de temperatuur onder 0 graden zal dalen. Rozen worden bij zo’n temperatuur gelijk zwart en zijn dan onverkoopbaar. Ook hier zorgt dit voor stress. De servicemonteur wordt gebeld en is er snel bij. Na controle blijkt dat het systeem prima werkt.
Als jij het profiel Produceren, Installeren en Energie (PIE) volgt mag je vier keuzevakken kiezen. Er bestaan ook keuzevakken die aandacht besteden aan klimaattechnologie, duurzame technieken of koudetechniek. Informeer op jouw school welke keuzevakken er zijn en kijk of je dit interessant vindt.
Als je op het vmbo zit, het PIE-profiel volgt én jouw school het keuzevak koudetechniek aanbiedt, dan kun je hiervoor kiezen en (basis)kennis van het vak opdoen. Tijdens het keuzevak ga je onder andere aan de slag met het maken van een blikjeskoeler! Heeft jouw school dit keuzevak (nog) niet, dan kan NVKL, de branchevereniging in de koude- en klimaattechniek, om hulp gevraagd worden om dit in te voeren. Dat kan via info@nvkl.nl.
Er zijn ongeveer 50 vmbo-scholen in Nederland die aandacht besteden aan koude-, klimaat- of warmtepomptechniek. Kijk op de landkaart of jouw school hier ook bij hoort.
Wij hopen natuurlijk dat leerlingen die op het vmbo kennis hebben gemaakt met koudetechniek voor een vervolgopleiding op het mbo in de koudetechniek kiezen. Wil je daarna door naar het mbo, kijk dan op de mbo pagina hoe en waar dit te werk gaat.
Jurgen Mouw – BBL-student servicemonteur koude- en klimaatsystemen
Er zijn veel mogelijkheden om kennis en vaardigheden op te doen om aan het werk te kunnen. Je kunt na het vmbo naar het mbo om opleidingen te volgen waarmee je later kunt werken in de koudetechniek.
Je kunt hier meer over lezen bij de mbo-opleidingen.
We zien je graag terug in ons mooie vak en wie weet zien we jou ook nog eens met dit plaatje rondlopen!
Onderdeel van NVKL Website door Bonsai media